اخلاق اسلامی

نویسنده : آیت الله دستغیب

از بین رفتن ایمان به وسیله حسد

اما تأثیر حسد نسبت به روان انسان نیز باید گفت که حسد روح را نیز می کاهد. در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: «حسد، ایمان را می خورد همانطور که آتش هیزم را می خورد»(131) دیده اید چگونه آتش، هیزم را از بین می برد؟ می فرماید حسد هم ایمان شخص را همین طور از بین می برد تا وقتی که می خواهد بمیرد، مثل این است که هیچ ایمان ندارد، هر چند نماز و روزه هم انجام داده باشد زیرا حسد نمی گذارد ایمان باقی بماند.
در روایت شریف دیگر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به اصحابش فرمود: «بترسید از دردی که در امتهای پیشین بود و در میان شما نیز پیدا شده است، بدانید این درد از بین برنده است، نه اینکه مویتان را از بین می برد بلکه دینتان را نابود می کند».(132)
این اعلان خطری بود که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در اواخر عمرش به اصحابش فرمود: امتهای پیغمبران گذشته پس از رسیدن به کمال و سعادت، چیزی که آنان را از دین بیرون کرد، حسد بود لذا به مسلمانان نیز فرمود و دیدیم که حسد در میان مسلمین پس از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم چه کرد. همان حسد بود که سبب شد هزاران نفر در جنگهای جمل و صفین کشته شدند.

با حسدورزی انقلاب را تباه نکنید

به این مناسبت بنده هم در این انقلاب به همه مسلمین ایران، این فرموده پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را یادآوری می نمایم که شما مسلمانان به برکت وحدت کلمه و رهبری امام خمینی، به سعادت آزادی رسیدید و مورد شگفتی جهانیان شدید لیکن «داء الحسد» بیماری حسد در شما خصوصا در میان اهل علم پیدا شده است که خطرناک است، مواظب خودتان باشید مبادا به دست خود، نعمت خدا را سلب کنید. این حسد در پیشینان ما چه کرد؟ تاریخ اسلام را مرور کنید خوب می فهمید، هر چه بدبختی اجتماعی برای مسلمانان پیش آمده از حسدورزی آنان بود.

علما را حسد هلاک می کند

مرحوم «صاحب جواهر» در کتاب شهادت درباره صفات «شاهد» می فرماید باید حسد نداشته باشد، گواه در اسلام اگر حسود است، گواهیش پذیرفته نیست؛ یعنی عادل نیست. به تعبیر دیگر، حسد گناه کبیره است، صاحب جواهر برای اثبات این معنا که حسد از گناهان کبیره است ضمن استدلال به قول رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که می فرماید شش طایفه اند که به شش چیز به دوزخ می روند، از آن جمله می فرماید:
«العلماء بالحسد؛ دانایان و دانشمندان نیز به واسطه حسد به دوزخ می روند» کسانی که علوم دین را فرا گرفته اند اگر مهذب نشده باشند، تزکیه نکرده باشند، حسدشان آنان را جهنمی می کند.
نفسش نمی تواند بالاتر از خودش را ببیند اگر دید مردم، دیگری را بر او مقدم می دارند و مدح و ثنای او را می کنند، حسد ورزیده و خود را مستحق تر به مدح و ثنا می بیند.
بهتر است که در ضمن روایت، مطلب را برسانم، و ضمنا اینکه گفتم حسد، علما را هلاک می کند نه اینکه اختصاص به طلاب و علمای فقه داشته باشد، اصلا علم، حسد برانگیز است، چه علوم دینی چه علوم دیگر؛ مثلا طبیب هم نسبت به طبیب های دیگر در خطر است بلکه هر کس در هر فنی استاد شد، خطر او را تهدید می کند، لذا امام امت تذکر فرموده چه از مدرسه علمیه و چه از دانشگاه اگر مهذب بیرون نیایند، خطرشان زیاد و نفعشان کمتر از ضررشان است.