اخلاق اسلامی

نویسنده : آیت الله دستغیب

حمیت، قومیت و گروه گرایی

از موارد خشمهای بیجا، حمیت جاهلیت است، حمیت از حمایت است، از روی غرض نفسانی خشم کند و به ناحق کمک نماید، به اعتبار جهتی که به او مربوط می شود؛ مثلا یکی از بستگانش مرتکب خلافی شده است، آن وقت به خاطر اینکه وابسته اوست به او کمک کند و حال آنکه باید در این حال نیز کمک مظلوم کند نه کمک ظالم، هر چند فرزندش باشد.
کسانی که گروه گرایی می کنند، کسی که از گروهشان باشد از او حمایت می کنند هر چند ستمگر باشد! می گویند چون این شخص از گروه ماست، باید آزاد باشد هر چند جاسوس است، اگر همین جاسوس از گروه دیگری بود، اعدام او را خواستار می شدند اما حالا چون از خودشان است، او را صاحب حق و کارش را مطابق قانون می دانند.

عربیت شعار جاهلیت تا به امروز

در سوره فتح، حمیت جاهلیت را کار کافران از خدا بی خبر می داند.
این همان قومیتی است که صدام ملعون آن را عنوان می کرد و مرتب می گفت: عربیت، قوم عرب و دفاع از عرب، حال آنکه در همین ادعایش هم کاملا دروغش آشکار گردید. چقدر از همین اعراب را کشت، آواره و بی خانمان کرد. برادران عرب ما را در خوزستان شهید و زخمی کرد. اگر راست می گفت باز سخنش غلط بود تا چه رسد به اینکه دروغ هم می گفت و می گوید.
کمک کردن به ناحق به اعتبار اینکه مربوط و وابسته به شخص است، قوم و خویش، هم محلی، هم شهری، هم قبیله ای، در برابر کسی که به او ستم شده است، حمیت جاهلانه و موجب هلاکت است.

عرب به واسطه حمیت هلاک می شود

در روایتی مشهور از رسول خداست که می فرماید: شش گروه به واسطه شش چیز هلاک می شوند. «والعرب بالعصبیة» از آن جمله است که مورد شاهد و بحث ماست. می فرماید: عرب به واسطه تعصب داشتنش هلاک می شود.(111) اگر یک نفر از بستگانش جنایتی کرد، چون وابسته اوست، به او کمک می کند. این خوی ناپسند در عرب پیش از اسلام بوده و هنوز هم در بسیاری از آنان که مؤدب به آداب اسلام نشده اند، وجود دارد.
و نیز از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که: «هر کس هموزن دانه ای خردل، عصبیت در دلش باشد، با اعراب جاهلیت محشور می گردد».(112) چون این هم مثل آنان است.
صدامی ها و بعثی ها که به عنوان عرب بودن، حمله می کنند مصداق قطعی این روایتند.
روایت دیگری از امام صادق علیه السلام است: «هر کس تعصب کند یا کسی برایش تعصب نماید و او راضی باشد، ایمان از او برکنار می گردد».(113) مثلا کار خلافی از کسی سر زده، دیگران بخواهند از روی تعصب به او کمک کنند و حق طرف را پایمال نمایند، دیگران که بی جا برایش تعصب می ورزند، اهل هلاکتند. خود این شخص هم که به این کار ایشان خشنود است، از ایمان بی بهره می گردد. و راستی که خطرناک است.