اخلاق اسلامی
نویسنده : آیت الله دستغیب
اگر رحم داشتی توقع رحمت داشته باش
اینانی که می گویند خدایا! به ما رحم کن، جا دارد به آنان گفته شود آیا خودت رحم می کنی؟ رحم خوب است یا بد؟ اگر خوب است چرا خودت رحم نمی کنی؟ هر چیزی که آدمی نمونه ای از آن در خودش باشد - از صفات کمالی - توقع داشته باشد که خدا هم با او همانگونه معامله کند.
آنانی که می گویند: «الهی العفو؛ از ما درگذر و ما را پاک کن» باید از او پرسید خودت در عمرت از چند نفر درگذشتی؟! بسیاری هستند وقتی با دیگری دعوا دارند اگر به آنان بگویی بگذر، عفو کن، اعتنا نمی کنند آنگاه توقع عفو از خدا و خلق دارند.
در قرآن مجید می فرماید: «از یکدیگر درگذرید آیا دوست نمی دارید خدا از شما درگذرد»(56) می بینی طرف پول ندارد در مطالبه طلبت پافشاری نکن.
رفتار حضرت سجاد(ع) با زیردستان
در کتاب اقبال «سید بن طاووس» دارد که وقتی عید فطر می شد، حضرت سجاد علیه السلام غلامان و کنیزان خود را جمع می فرمود و آنگاه کارهای خلافی که در ظرف یک سال هر کدامشان انجام داده بودند و حضرت آنها را یادداشت فرموده بود، یادآور می شد و سپس می فرمود:
«امروز روز عید است، همه شما را عفو و آزاد نمودم، شما هم بگویید خدایا! علی بن حسین از ما درگذشت، تو هم از خطاهای او درگذر و او ما را آزاد نمود، تو هم او را از آتش دوزخ آزاد فرما».
حقیقت کجا، موهومات و خیالات و ادعاهای واهی ما کجا! آنچه از خدا می خواهی باید در خودت نمونه ای از آن باشد، «ارحم الراحمین» و «فی موضع العفو و الرحمه» خداوند در محل عفو و رحمت، ارحم الراحمین است، حالا تو در موضع عفو هستی یا انتقام؟ اگر در موضع انتقام هستی، پس چرا توقع عفو داری؟
اگر مراد از تکامل، یعنی کشت نکرده چیزی به انسان بدهند، این طور نیست و توقعش هم بی جاست.
اما اگر مراد از تکامل، کمال آدمی از جهت بهجتها، سرورها و شهودهاست، بلی، قطعا چنین است یک عمر نسبت به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم علاقه داشت، پس از مرگ، تکامل می یابد؛ یعنی ساعت مرگ که جمال محمد صلی الله علیه و آله و سلم و علی علیه السلام را می بیند، از معرفت به شهود می رسد و آنچه دانسته بود در می یابد. پس بعد از تکامل در ادراکات، بهجتها و سرورها وجود دارد.
انقلاب اسلامی، مقدمه ظهور حضرت مهدی(عج)
سؤال دیگری هست که در زمینه بحث ما نیست، ولی پاسخش به نظرم سودمند است، لذا آن را عنوان می کنم.
وقتی امام زمان(عج) ظهور می فرماید، دنیا پر از ظلم و جور است و حضرت آن را پر از عدل و داد می فرماید با اینکه می گوییم جمهوری اسلامی مقدمه ای است برای ظهور امام زمان(عج) آیا میان این دو منافاتی وجود دارد؟
پاسخ: این مغالطه ای است که القا کرده اند و قبلا هم از افرادی شنیده ام. امام زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - که می آید، طبق روایات متعددی: «زمین را پر از عدل و داد می کند، پس از آنکه پر از ظلم و جور شده باشد».(57)
پس اگر جمهوری اسلامی آن طوری که سزاوار است درست پیاده شود، عدل را می گستراند لذا ظهور حضرت به تأخیر می افتد، پس باید کاری کنیم و بگذاریم دنیا خرابتر بشود تا امام زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - زودتر ظهور بفرماید
این اشخاص معنای روایت را بد فهمیده اند و ندانسته تطبیق نموده اند، پیغمبران و امامان هرگز برخلاف مجاری خلقت حرکت نمی کنند «جبر» در کار نیست، هیچ پیغمبر و امامی مأمور به اعمال زور و جبر تکوینی نیست؛ یعنی پیغمبر بیاید و اختیار را از بشر بگیرد و مردم بدون اختیار ایمان بیاورند و نمازخوان بشوند، اینکه غلط است؛ چون ایمان و عبادت این طوری که به زور باشد، ارزش ندارد.
در قرآن مجید می فرماید: «و اگر پروردگار تو می خواست، تمام کسانی که روی زمین هستند، همگی ایمان می آوردند»،(58) ولی بنا نیست چنین باشد، چهارپایان همیشه در حال رکوع و مار و مور، همیشه در حال سجودند، اما از بشر این طور می خواهد که با اختیار خودش برای عظمت خداوند خم شود و به سجده بیفتد، ظالم باید اختیار داشته باشد تا اگر ظلم کرد بشود او را عقوبت کرد و به او بگویند می توانستی ظلم نکنی و کردی، اگر اختیار از بشر گرفته شود کجا شقاوت و سعادت او آشکار می گردد، ظهور کمالات در انسان به سبب اختیار است.
امام زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - که زمین را پر از عدل و داد می فرماید، نه اینکه اختیار مردم را از آنان می گیرد و به زور همه را مؤمن و عادل می کند، یا مثلا با توپ و تفنگ عدل را برقرار می کند، این اسلحه ها برای شکست دادن دولتها و تسلط بر افراد است، اما اصلاح اجتماع که با اسلحه نمی شود، همه دیدیم حکومت ننگین پهلوی سقوط کرد اما آیا همه ملت هم اصلاح شد؟ عدل و داد بر پا شد؟ اما زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - با قدرت هم بیاید و قدرتها را از بین ببرد، ولی با این کار که بسط عدل نمی شود.
بسط عدل، یک دفعه نمی شود بلکه به تدریج حاصل می شود و ابتدایش از وقتی است که بشر آمادگی قبول عدل را پیدا کند و ملتها از خود حرکتی نشان دهند.
امام باقر علیه السلام فرمود: «وقتی حضرت مهدی - عجل الله تعالی فرجه الشریف - ظاهر شود دست رحمت بر سر بندگان خدا کشیده می شود و رشد عقلی پیدا می کنند».(59)
انقلاب اسلامی ایران بلاشک مقدمه ظهور حضرت مهدی - عجل الله تعالی فرجه الشریف - است. خیال نکنید امام(عج) وقتی می آید که همه ظالم باشند و به زور یک دفعه همه را عادل می کند، بلکه مردم رشد عقلی پیدا می کنند و می فهمند که راه پیغمبران را نباید رها کنند. دیدید در مدت کوتاهی همه فهمیدند که رژیم پهلوی باطل است و عامل ترویج شهوات و اسباب لهو و لعب و قمار و چپاولگری ملت می باشد لذا همه، کلمه واحده شدند و با رهبری واحد، انقلاب را پیش بردند، امیدواریم تفرقه هایی که شیاطین انداخته اند نیز برطرف گردد و روز به روز رشد عقلی ملتها بیشتر گردد.