اخلاق اسلامی

نویسنده : آیت الله دستغیب

پزشک نااهل و عالم بی عمل

لذا هفته ای یک روز در این محل با هم باشیم برای هدف دوم و آن اینکه امام امت فرمود: هم دانشجویان باید مذهب شوند و هم طلاب؛ اگر تهذیب در کار نباشد، زیانشان برای اجتماع بیشتر است. اگر فردی متخصص در طب ولی غیر مهذب از دانشگاه بیرون بیاید زیانش بیشتر است و اگر یک نفر مجتهد ولی غیر مهذب باشد او هم به مراتب زیانش بیشتر است. امام نمونه هایی هم درباره «دکتر احمدی» که در زمان پهلوی مخالفین او را با یک آمپول می کشت ذکر فرمود. فتوای اعدام مرحوم نوری را نیز یک روحانی نما صادر نمود.

خودسازی همراه با تعلیم

همراه درس خواندن باید تهذیب نفس و آدم شدن هم باشد. در قرآن مجید نیز برنامه پیغمبران علیهم السلام را تزکیه و تعلیم دانسته است(15) وگرنه انسان مانند الاغ است که کتابها بار آن کنند.(16) گاه می شود که انسان مانند «بلعم باعور» چون آدم نشده بود با آن همه علم به جنگ لشکریان موسی نیز می آید و ادعا می کند که من بالاترم و قرآن مجید او را به سگ مثل می زند.(17)
خلاصه به خودسازی باید بیشتر از تحصیل علم اهمیت داد و راه تهذیب بدون ریاضت نمی شود، زحمت کشیدن لازم دارد. در نهج البلاغه امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «وإنما هی نفسی اروضها بالتقوی لتأتی امنة یوم الخوف الأکبر».(18)
«من خود را ریاضت می دهم به تقوا، برای اینکه فردای قیامت، در عالم دیگر با کمال امن و اطمینان وارد گردم».

گام نخست در تهذیب، تفکر است

بدون زحمت نمی شود، نفس را باید مهار کرد و لجام زد، عمده راه تهذیب، طریق تفکر و عمل است که به نحو اختصار عرض می کنم: راه عمده ای که از قرآن مجید استفاده می گردد «اندیشه» است، برای «ریاضت فکری»، راه را که به ما نشان داده است. چندین جای قرآن دستور اندیشه و نظر و تأمل داده است. انسان باید برگردد اول خودش را ببیند و فکر کند تا آخر خودش را نیز دریابد، فکر کند که چه بودم و حالا چیستم و بعد چه می شوم، از کجا آمده ام و به کجا می روم و برای چه آمده ام.