در خود قرآن دو آيه داريم كه كاملا مطلب را روشن می‏كند : « و لا تطع كل‏
خلاف مهين هماز مشاء بنميم »( 1 ) . سخن افراد زياد سوگندخور پست را
گوش مكن . تكيه روی مهانت و پستی است ، و در واقع شايد گفته می‏شود كه‏
زياد سوگند خوردن ناشی از پستی است ، انسانی كه در خود احساس عزت كند
، پشتوانه حرفش را اينقدر سوگند قرار نمی‏دهد . و لذا سوگند خوردن ،
دروغش حرام است . راستش هم امر مكروهی است .
و از اين صريحتر ، آيه « و لقد كرمنا بنی آدم و حملناهم فی البر و
البحر و رزقناهم من الطيبات و فضلناهم علی كثير ممن خلقنا تفضيلا » است‏
. ما مكرم داشتيم بنی‏آدم را . گرامی داشتن دو جور است . يك وقت مثل‏
گرامی داشتن انسانی است انسان ديگر را . اين بر می‏گردد به يك امر
قراردادی و اعتباری . مثلا وقتی كه شما وارد بر منزل من می‏شويد ، من دو
جور عكس‏العمل می‏توانم داشته باشم : يكی اينكه چندان اعتنايی به آمدن و
رفتن شما نكنم ، و دوم اينكه با شما در عمل محترمانه رفتار كنم و تواضع‏
نمايم . ولی وقتی كه خدا می‏گويد : " « و لقد كرمنا »" معلوم است كه‏
مقصود اين نيست كه در يك معاشرتی كه با انسان داشتيم او را احترام‏
كرديم و بالا دست موجودات ديگر نشانديم . مقصود اينست كه ما در خلقت و
آفرينش ، او را مكرم قرار داديم ، يعنی اين كرامت و شرافت و بزرگواری‏
را در سرشت و آفرينش او قرار داديم ، اصلا كرامت و عزت و بزرگواری‏
جزئی از سرشت انسان و در سرشت انسان است . اينست كه انسان اگر خود را
آنچنان

پاورقی :
. 1 سوره قلم ، آيه 10 و . 11