كه بايد به آنها محبت بشود خداپرست باشند يا نباشند ، پيرو عيسی باشند
يا نباشند ، بلكه می‏گفت به همه محبت كنيد . در يكی از كتابهای تاريخ‏
اديان و شايد در يك مقاله‏ای كه ترجمه شده بود خواندم كه يك جمله است‏
كه در همه اديان بزرگ دنيا آمده است و متحد المال همه اديان است ، در
مسيحيت هست ، در دين يهود هست ، در دين زردشت هست ، در دين اسلام‏
هست ، در دين بودا هست ، و آن اين است كه " برای ديگران همان را
دوست بدار كه برای خود دوست می‏داری ، و همان را دشمن بدار كه برای خود
دشمن می‏داری " كه ما به اين مضمون در اسلام زياد داريم مانند :
« احبب للناس ما تحب لنفسك و اكره لهم ما تكره لنفسك » ( 1 ) .
اين دستور كه در اسلام نيز هست يك دستور كلی و مطلق است . حال آيا
اسلام در اين قاعده عمومی ، استثنائی آورده است و در اديان ديگر استثنائی‏
نيست ؟ در مسيحيت استثنائی نيست ولی در اسلام استثناست ؟ كه در واقع‏
اسلام می‏گويد برای مردم دوست بدار آنچه را كه برای خود دوست می‏داری مگر
بعضی از مردم ؟ يا : برای مردم دوست بدار آنچه را برای خود دوست می‏داری‏
مگر در بعضی از امور ؟ آيا در اسلام استثنائی هست ؟ يا نه ، آنچه در اسلام‏
با مسيحيت ( 2 ) اختلاف هست ، در تفسير محبت است نه در اين اصل كلی .

پاورقی :
. 1 نهج‏البلاغه ، نامه 3 با اين عبارت :
فاحبب لغيرك ما تحب لنفسك و اكره له ما تكره لها » .
. 2 البته ما با توجه به تعليمات كشيشها داريم حرف می‏زنيم ، به تعليم‏
خود عيسای مسيح كار نداريم .