اين مسأله كه بايد در افراد و در جامعه رشد شخصيت فكری و عقلانی پيدا
بشود يعنی قوه تجزيه و تحليل در مسائل پيدا بشود ( 1 ) ، يك مطلب اساسی‏
است ، يعنی در همين آموزشها و تعليم و تربيتها در مدرسه‏ها وظيفه معلم‏
بالاتر از اينكه به بچه ياد می‏دهد اينست كه كاری بكند كه قوه تجزيه و
تحليل او قدرت بگيرد ، نه اينكه فقط در مغز وی معلومات بريزد ، كه اگر
معلومات خيلی فشار بياورد ذهن بچه راكد می‏شود .
در ميان علما ، افرادی كه خيلی استاد ديده‏اند ، من به اينها هيچ اعتقاد
ندارم . به همين دليل اعتقاد ندارم كه خيلی استاد ديده‏اند ، همان كه‏
برايشان باعث افتخار است . مثلا می‏گويند : " فلان كس سی سال به درس‏
مرحوم نائينی رفته ، يا بيست و پنج سال متوالی درس آقا ضياء را ديده "
. عالمی كه سی سال يا بيست و پنج سال عمر را يكسره درس اين استاد و آن‏
استاد را ديده ، او ديگر مجال فكر كردن برای خودش باقی نگذاشته ، دائما
می‏گرفته ، تمام نيرويش صرف گرفتن شده ، ديگر چيزی نمانده برای آنكه با
نيروی خودش به مطلبی برسد .

شباهت مغز و معده

مغز انسان ، درست حالت معده انسان را دارد . معده انسان بايد غذا را
از بيرون به اندازه بگيرد و با ترشحاتی كه خودش روی غذا می‏ريزد آن را به‏
اصطلاح بسازد . و بايد معده اينقدر آزادی و جای

پاورقی :
. 1 حالا كار نداريم كه اسلام گفته يا نگفته . ما استنباطمان اينست كه‏
آنچه كه اسلام راجع به عقل می‏گويد همين مطلب است .