عزت نفس
در بسياری از تعبيرات اسلامی اين حالت غرور يا مناعت و احساس شرافت ، تحت عنوان " عزت نفس " بيان شده است . در رأس اينها تعبير خود قرآن كريم است كه تعبيری حماسی است : « و لله العزش و لرسوله و للمؤمنين ». عزت اختصاصا از آن مؤمنان است ، يعنی مؤمن بايد بداند عزت اختصاصا در انحصار مؤمنان است و اوست ، كه بايد عزيز باشد ، عزت شايسته اوست و او شايسته عزت است . اين يك نوع توجه دادن به نفس است . حديثی است نبوی : « اطلبوا الحوائج بعزش الانفس » ( 1 ) . اگر حاجتی به ديگران داريد از آنها بخواهيد ، ولی با عزت نفس بخواهيد ، يعنی برای حاجتی كه داريد ، خودتان را نزد ديگران پست و ذليل نكنيد ، عزتتان را حفظ كنيد و در حالی كه آن را حفظ میكنيد اگر حاجت و نيازی داريد آن را طرح كنيد ، نياز خودتان را با قيمت از دست رفتن عزتتان رفع نكنيد . جمله معروفی است در نهجالبلاغه كه حضرت ضمن خطابهای به اصحابشان میفرمايند : « فالموت فی حياتكم مقهورين و الحياش فی موتكم قاهرين » ( 2 ) . مردن اينست كه بمانيد ولی مغلوب و مقهور باشيد ، و زندگی اين است كه بميريد ولی پيروز باشيد . اينجا اساسا مسئله عزت و قاهريت و سيادت آنقدر ارزش والايی دارد كه اصلا زندگی بدون آن معنی ندارد ، و اگر باشد مهم نيست كه تن انسانپاورقی : . 1 نهجالفصاحة ، حديث 325 ، ص . 64 . 2 نهجالبلاغه ، خطبه . 51