در اسلام گرايش عن علم است نه گرايش عن تقليد . اين علم واجب عينی
است . اين را همه علما ذكر كردهاند . پس " « طلب العلم فريضة » "
قدر مسلم شامل آن علمهايی كه از شرايط ايمان است هست . از اين كه
بگذريم ، بايد ببينيم كه [ اين علم ] چيست ؟
يك بحث تقريبا لغو و بيهودهای ميان اصناف علمای اسلامی در گرفته راجع
به اينكه اين علمی كه فريضه است چه علمی است ؟ فقها گفتند كه مقصود علم
فقه است برای اينكه مقدمه عمل است . علمای اخلاق گفتند خير ، علم اخلاق
خيلی از آن لازمتر و واجبتر است . علمای كلام گفتند علم كلام است . علمای
تفسير گفتند علم تفسير و كتاب الله است . ولی اين ديگر بحث ندارد ،
زيرا علم يا خودش هدف است و يا مقدمه است برای هدفی . هر جا كه خودش
هدف است ، واجب است ، مثل همين اصول عقايد . هر جا هم كه خودش هدف
نيست . اگر هدفی از هدفهای اسلامی متوقف به آن باشد ، از باب مقدمه
واجب ، واجب میشود . خود فقها اين سخن را میگويند كه آموختن مسائل ،
واجب مقدمی ولی واجب تهيؤی است ، و به اصطلاح واجب نفسی تهيؤی است ،
يعنی آن چيزی كه بر ما واجب است عمل كردن است ، مثلا ما بايد نماز
بخوانيم ، ولی اينكه انسان بخواهد درست نماز بخواند ، بدون اينكه مسائل
نماز را بداند امكان ندارد . پس برای اينكه انسان برای خواندن نماز
آماده شود ، يعنی بتواند نماز را صحيح بخواند ، واجب است مسائل نماز را
ياد بگيرد . اختصاص به نماز و روزه و اينگونه تكاليف ندارد ، هر
وظيفهای از وظايف اسلامی كه نيازمند به علم باشد ، همان علم برايش واجب
میشود به عنوان يك واجب نفسی تهيوی ، يعنی واجبی كه ما را آماده
|