پرورش عقل
مسأله اول كه بايد بحث كنيم همان مسأله پرورش عقل و فكر است . در اينجا ما دو مسأله داريم ، يكی مسأله پرورش عقل ، و ديگر مسأله علم . مسأله علم همان آموزش دادن است . " تعليم " عبارت است از ياد دادن . از نظر تعليم ، متعلم فقط فراگيرنده است و مغز او به منزله انباری است كه يك سلسله معلومات در آن ريخته میشود . ولی در آموزش ، كافی نيست كه هدف اين باشد . امروز هم اين را نقص میشمارند كه هدف آموزگار فقط اين باشد كه يك سلسله معلومات ، اطلاعات و فرمول در مغز متعلم بريزد ، آنجا انبار بكند و ذهن او بشود مثل حوضی كه مقداری آب در آن جمع شده است . هدف معلم بايد بالاتر باشد و آن اينست كه نيروی فكری متعلم را پرورش و استقلال بدهد و قوه ابتكار او را زنده كند ، يعنی كار معلم در واقع آتشگيره دادن است . فرق است ميان تنوری كه شما بخواهيد آتش از بيرون بياوريد و در آن بريزيد تا اين تنور را داغ كنيد ، و تنوری كه در آن ، هيزم و چوب جمع است ، شما آتشگيره از خارج میآوريد ،