پاورقی : . 1 مرحوم آقا شيخ عبدالكريم حائری میگفتند من حتی اگر در خواب هم زن نامحرم ببينم چشمهايم را میبندم .
صادر نشود ( 1 ) مثلا آنقدر راستگو باشد كه حتی در عالم خواب هم دروغ
نگويد . و بر اين اساس است كه اهتمام زيادی میشود كه تربيت در سنين
كودكی صورت گيرد . اصلا گفته میشود : تربيت ، فن تشكيل عادت است .
روحيه انسان در ابتدا حكم ماده شل و قابل انعقادی مثل گچ را دارد كه
ابتدا كه آن را در آب میريزند شل است و بعد سفت میشود . وقتی اين ماده
شل است آن را در هر قالبی بريزيم به همان شكل درمیآيد . میتوان آن را به
صورت انسان درآورد يا به صورت خوك و يا خروس . در هر قالبی كه بريزيم
همينكه سرد شد همان شكل را میگيرد و سفت میشود . میگويند روح انسان در
زمان كودكی حالت قابل انعطافی دارد و مانند همان ماده شل است ، و هر چه
انسان بزرگتر شود قابليت انعطاف آن كمتر میشود . اينكه گفتهاند : "
العلم فی الصغر كالنقش فی الحجر " اختصاص به علم ندارد ، بلكه بايد
گفته شود : التربية فی الصغر كالنقش فی الحجر . البته علمای امروز هم به
تربيت دوران كودكی بيشتر اهميت میدهند . بچهای كه در كودكستان است ،
از بچه دبستان - و بچه دبستان از نوجوان دبيرستان ، و نوجوان دبيرستان از
جوان دانشگاه - جنبه پذيرشش بيشتر است . انسان در سن پنجاه سالگی
شخصيتش منعقد میشود . البته مبالغه نبايد كرد . انسان يك موجود قابل
تغيير و قابل توبه و بازگشت است و ممكن است در سن صدسالگی هم خود را
تغيير دهد . ولی شك نيست كه حالات روحی كمكم ملكه میشود و برگرداندن
آنها دشوار میگردد .
پاورقی : . 1 مرحوم آقا شيخ عبدالكريم حائری میگفتند من حتی اگر در خواب هم زن نامحرم ببينم چشمهايم را میبندم . |