نماز و رو به قبله ايستادن
مسئله ديگر - كه باز از نماز مثال میآوريم - اين است كه [ اسلام میگويد هنگام نماز ] همه رو به يك نقطه بايستند ، با اينكه خود اسلام تصريح میكند كه از نظر واقعيت عبادت رو به هر طرف بايستيد فرق نمیكند . « و لله المشرق و المغرب فاينما تولوا فثم وجه الله » ( 1 ) . از نظر واقعيت عبادت ، ما رو به مشرق يا مغرب ، شمال يا جنوب ، رو به هر طرف كه بايستيم ، فرق نمیكند ، يعنی اينطور نيست كه اگر رو به كعبه بايستيم با خدا مواجه هستيم ولی اگر رو به كعبه نايستيم و به طرف ديگر بايستيم با خدا مواجه نيستيم . نص قرآن است ، ولی در عين حال اسلام به خاطر يك مصلحت تربيتی اجتماعی كه با روح عبادت ارتباط ندارد يعنی روح عبادت متوقف به آن نيست چنين استفاده تربيتیای در اينجا میكند ، میگويد بجای اينكه نمازی كه میخوانی ، به هر طرف كه میخواهی باشد ، همه مردم رو به يك نقطهپاورقی : . 1 سوره بقره ، آيه . 115