انجام میدهم و عبادت میكنم ، پس نيازی به آن عبادت كه روحش ذكر خدا و
خلوت با خدا و فراموش كردن غير خدا و انقطاع از غير خداست نيست . نه
، آن عبادت در جای خودش به هر حال لازم است . اگر آن نباشد ، اين صورت
نمیگيرد . و آن يعنی كاری كه محض عبادت است و هيچ مصلحتی غير از
عبادت ندارد .
ما در اسلام دو جور كار داريم ، يك كار را اصطلاحا میگويند عبادت محض
، يعنی كاری كه مصلحتی غير از عبادت ندارد ، مثل نماز . يك كارهای ديگر
داريم كه مصلحتهای زندگی است و ما میتوانيم آنها را به صورت عبادت
درآوريم و بايد هم درآوريم . پس مطلبی كه جنابعالی فرموديد كه هر كار
وقتی كه در راه رضای خدا و برای خدا باشد عبادت است ، بسيار مطلب
درستی است ولی به شرط اينكه اشتباه نشود كه پس اين بینياز كننده ماست
از آن عبادتيكه اصلا كارش فقط اين است كه انسان توجه به خدا دارد و
استغفار میكند . نه ، اين ، انسان را از آن بینياز نمیكند . پيغمبر هم
هيچوقت خودش را از آن بینياز نمیدانست ، اميرالمؤمنين هم خودش را از
آن بینياز نمیدانست ، و هيچ انسانی از آن بینياز نمیشود .
س : آيا انسان در كارها به هر حال تحت تأثير يك ميل نيست ؟ وقتی
انسان كاری را انجام میدهد ، يا به خاطر حفظ آبرو است يا به خاطر مصلحت
خود و يا به خاطر دستور دين كه اگر آن را انجام ندهد در خود احساس
ناراحتی میكند . پس به هر حال انسان كار را تحت تأثير يك كشش و يك
نيرو انجام میدهد و اراده مستقل نيست . . .
|