قبرش هم نوشتهاند : " دو چيز است كه اعجاب انسان را برمیانگيزد و
هيچوقت انسان اعجابش به آن كم نمیشود . يكی آسمان پرستارهای كه بالای سر
ما قرار دارد و ديگر وجدانی كه در درون ما قرار دارد " . اين مكتب
میگويد كار اخلاقی كاری است كه از فطرت و وجدان انسان سرچشمه گيرد . در
اين مكتب كار اخلاقی همان كاری است كه وجدان انسان حكم میكند مجرد از هر
تربيتی و مجرد از هر عادتی . ولی كسانی كه به چنين وجدانی عقيده ندارند
بايد ديد به چه ارزشهايی قائلند ؟ به استناد همان ارزشها ملاك كار اخلاقی
از نظر آنها را میشود تشخيص داد .
كسانی كه مادی فكر میكنند ، میشود گفت كه ارزشهای اخلاقی را خيلی پائين
آوردهاند . عصر ما را " عصر تزلزل ارزشها " ناميدهاند ، يعنی عصری كه
در آن ارزشهای اخلاقی معنی ندارد ، چون ارزشهايی كه ملاك اخلاق بود از بين
رفته است . نهليسم مكتبی است كه به هيچ اصل و ارزشی اعتقاد ندارد . همه
مكتبهای مادی چنين است . همه دم از اخلاق میزنند ولی جهان بينیشان
ارزشهای اخلاقی را متزلزل كرده است .
|