پاورقی : . 1 سوره بقره ، آيه . 190 . 2 البته اختصاص به اسلحه ندارد ، هر چيزی كه بنيه او را تقويت میكند .
در آيات ديگر قرآن نيز هست كه با كافر جنگيدن هم يك حدی دارد ، يعنی
جايی میرسد كه اگر بيش از آن جلو بروند ، به تعبير خود قرآن ، اعتداء و
تجاوز از حد است ، كه در آيه ديگر میفرمايد :
« قاتلوا فی سبيل الله الذين يقاتلونكم و لا تعتدوا ان الله لا يحب
المعتدين »( 1 ) .
در راه خدا با مردمی كه با شما میجنگند بجنگيد ، ولی از حد تجاوز نكنيد
. مثلا آن وقت كه دشمن اسلحهاش را زمين میگذارد و میگويد تسليم ، آنگاه
كه ديگر تسليم شد و شمشيرش به روی شما كشيده نيست ديگر او را نكشيد .
يا مثلا متعرض بچههايشان نشويد ، متعرض زنهايشان نشويد ، متعرض
پيرمردهايشان نشويد ، متعرض آباديشان ، درخت و چشمههايشان نشويد ، همان
دستورهايی كه پيغمبر اكرم غالبا وقتی كه مسلمين میرفتند به جنگ ، به
صورت متحدالمال به آنها میفرمود .
بنابراين وقتی كه پای عدالت و نقطه مقابل آن ، ظلم در ميان باشد
میگويد در مورد كافران هم از حد تجاوز نكنيد ، به آنها ظلم نكنيد ، با
آنها هم به عدالت رفتار كنيد .
پس عدالت به هر حال بايد رعايت بشود . احسان به كافر را در جايی
اجازه میدهد كه اثر خوب داشته باشد ، اما آنجا كه اثر بد میبخشد - يا
برای خود او و يا برای مسلمين - مسلم اجازه نمیدهد . مثلا میگويند اسلحه
به كافر نفروشيد ( 2 ) . ولی ذكر میكنند كه اين در
پاورقی : . 1 سوره بقره ، آيه . 190 . 2 البته اختصاص به اسلحه ندارد ، هر چيزی كه بنيه او را تقويت میكند . |