اين مسأله كه بايد در افراد و در جامعه رشد شخصيت فكری و عقلانی پيدا
بشود يعنی قوه تجزيه و تحليل در مسائل پيدا بشود ( 1 ) ، يك مطلب اساسی
است ، يعنی در همين آموزشها و تعليم و تربيتها در مدرسهها وظيفه معلم
بالاتر از اينكه به بچه ياد میدهد اينست كه كاری بكند كه قوه تجزيه و
تحليل او قدرت بگيرد ، نه اينكه فقط در مغز وی معلومات بريزد ، كه اگر
معلومات خيلی فشار بياورد ذهن بچه راكد میشود .
در ميان علما ، افرادی كه خيلی استاد ديدهاند ، من به اينها هيچ اعتقاد
ندارم . به همين دليل اعتقاد ندارم كه خيلی استاد ديدهاند ، همان كه
برايشان باعث افتخار است . مثلا میگويند : " فلان كس سی سال به درس
مرحوم نائينی رفته ، يا بيست و پنج سال متوالی درس آقا ضياء را ديده "
. عالمی كه سی سال يا بيست و پنج سال عمر را يكسره درس اين استاد و آن
استاد را ديده ، او ديگر مجال فكر كردن برای خودش باقی نگذاشته ، دائما
میگرفته ، تمام نيرويش صرف گرفتن شده ، ديگر چيزی نمانده برای آنكه با
نيروی خودش به مطلبی برسد .
شباهت مغز و معده
مغز انسان ، درست حالت معده انسان را دارد . معده انسان بايد غذا را
از بيرون به اندازه بگيرد و با ترشحاتی كه خودش روی غذا میريزد آن را به
اصطلاح بسازد . و بايد معده اينقدر آزادی و جای
پاورقی :
. 1 حالا كار نداريم كه اسلام گفته يا نگفته . ما استنباطمان اينست كه
آنچه كه اسلام راجع به عقل میگويد همين مطلب است .