پاورقی : . 1 سوره عنكبوت ، آيه . 43
اين مسئله عقل مسموع و مطبوع همين است كه روايت میگويد . علم مسموع
اگر به مطبوع ضميمه نشود كافی نيست يعنی انسان آنچه را كه از بيرون
میگيرد بايد با آن نيروی باطنی ، با آن خمير مايه و با آن نيروی تجزيه و
تحليل خود بسازد تا يك چيزی از آب در آيد .
سپس امام ( ع ) فرمود : « يا هشام ! ثم بين ان العقل مع العلم » . عقل
بايد با علم توأم باشد ، و لذا در آن آيه قرآن فرمود : « تلك الامثال
نضربها للناس و ما يعقلها الا العالمون » ( 1 ) . ما اين مثلهای تاريخی
را ذكر میكنيم ، اما درك نمیكنند اينها را مگر عالمان . يعنی اول بايد
انسان عالم باشد ، مواد خام را فراهم كند ، و بعد عقل تجزيه و تحليل
نمايد . مثلا اگر ما عقلی قوی داشته باشيم مثل بوعلی سينا ، و قرآن هم
بگويد كه " تاريخ " عبرت بسيار خوبی است ، ولی من كه از تاريخ
اطلاعاتی ندارم ، عقل من چه میفهمد ؟ ! يا به ما بگويند در تمام اين عالم
تكوين ، آيات الهی و نشانههای خدا هست ، عقل من هم عاليترين عقل باشد ،
ولی من كه از مواد به كار رفته در اين ساختمان بیاطلاعم ، با عقل خودم چه
چيزی را میفهمم و آيات الهی را چگونه كشف كنم ؟ ! بايد با علم ، آنها
را كشف كنم و با عقلم درك نمايم .
پاورقی : . 1 سوره عنكبوت ، آيه . 43 |