فرق تربيت و اخلاق

تربيت با اخلاق تفاوتی دارد ، با اينكه اخلاق هم خود نوعی تربيت است و
به معنی كسب نوعی خلق و حالت و عادت می‏باشد . فرق بين تربيت و اخلاق‏
چيست ؟ تربيت همانطور كه قبلا گفته شد مفهوم پرورش و ساختن را می‏رساند
و بس . از نظر تربيت فرق نمی‏كند كه تربيت چگونه و برای چه هدفی باشد .
يعنی در مفهوم تربيت ، قداست نخوابيده كه بگوئيم " تربيت " يعنی كسی‏
را آنطور پرورش بدهند كه يك خصايص مافوق حيوان پيدا كند ، بلكه تربيت‏
جانی هم تربيت است ، و اين كلمه در مورد حيوانات نيز اطلاق می‏شود . يك‏
سگ را هم می‏توان تربيت كرد ، اعم از اينكه تربيت شود برای اينكه با
صاحبش رفتار خوبی داشته باشد ، يا برای گله كه گرگ را بگيرد و يا برای‏
اينكه خانه را پاسبانی كند . همه تربيت است . اين لژيونهايی كه اغلب‏
كشورهای استعماری از افراد جانی تأسيس می‏كنند و اينها را كمی هم به‏
اصطلاح جانی‏تر بار می‏آورند كه باكی از هيچ چيز نداشته باشند و هر فرمانی‏
را بدون اينكه فكر كنند درچه زمينه‏ای است اجرا كنند ، كارشان تربيت‏
است . اما در مفهوم " اخلاق " قداستی نهاده شده است ، و لهذا كلمه "
اخلاق " را در مورد حيوان به كار نمی‏برند . مثلا وقتی اسبی را تربيت‏
می‏كنند ، نمی‏گويند كه به او اخلاق تعليم می‏دهند . اخلاق اختصاص به انسان‏
دارد و در مفهومش نوعی قداست خوابيده است . لهذا اگر بخواهيم با اصطلاح‏
صحبت كنيم بايد بگوييم فن اخلاق و فن تربيت يكی نيست و دو تاست . فن‏
تربيت وقتی گفته می‏شود كه منظور مطلق پرورش باشد به هر شكل ، اين ديگر
تابع